Tupanaʼga nhiʼig a Tenharim New Testament

Mateus... 4 Marcos... 64 Lucas... 94 João... 152 Atos... 188 Romanos... 233 1 Coríntios... 254 2 Coríntios... 273 Gálatas... 288 Efésios... 296 Filipenses... 306 Colossenses... 311 1 Tessalônicenses... 317 2 Tessalônicenses... 322 1 Timóteo... 325 2 Timóteo... 332 Tito... 337 Filemóm... 340 Hebreus... 342 Tiago... 364 1 Pedro... 369 2 Pedro... 375 1 João... 378 2 João... 383 3 João... 384 Judas... 385 Apocalipse... 387

4 Mateus 1:21 Mateus Jesus Cristo'ga ramonhava'ea (Lucas 3.23-38) Agwa ko Jesus Cristo'ga ramonhava'ea 1 mombe'ua. Ymyahũ Tupana'ga e'i Jesus Cristo'ga pe: Eko ti g anduvihavuhuhetero Cristoramo, ei ga hako. Cristo xa'e nhande Jesus'ga pe a'ero. A'ereki ga nhanderuvihavuhuhete'ga. Jesus'ga ko Daviva'ea rakykwepoharamo Abraãova'ea rakykwepoharamo no. 2 Ymyahũ Abraãova'ea Isaqueva'ea po'ria hako. Isaqueva'ea Jacóva'ea po'ria. Jacóva'ea Judáva'ea po'ria Judáva'ea irũva'ea po'ria no. 3 Judáva'ea Peresva'ea po'ria Zerava'ea po'ria no. Tamarva'ea Peresva'ea yembora Zerava'ea yembora no. Peresva'ea Esromva'ea po'ria. Esromva'ea Arãova'ea po'ria. 4 Arãova'ea Aminadabeva'ea po'ria. Aminadabeva'ea Nasomva'ea po'ria. Nasomva'ea Salmomva'ea po'ria. 5 Salmomva'ea Boazva'ea po'ria. Raabeva'ea Boazva'ea yembora. Boazva'ea Obedeva'ea po'ria. Ruteva'ea Obedeva'ea yembora. Obedeva'ea Jesséva'ea po'ria. 6 Jesséva'ea Daviva'ea po'ria. Daviva'ea israelitasva'ea ruvihavuhuva'ea. Daviva'ea Salomãova'ea po'ria. Uriasva'ea rembirekokwerava'ea Salomãova'ea yembora. A'ereki Daviva'ea hembireko ahe pavẽi. 7 Salomãova'ea Roboãova'ea po'ria. Roboãova'ea Abiasva'ea po'ria. Abiasva'ea Asava'ea po'ria. 8 Asava'ea Josafáva'ea po'ria. Josafáva'ea Jorãova'ea po'ria. Jorãova'ea Uziasva'ea ramonhava'ea. 9 Uziasva'ea Jotãova'ea po'ria. Jotãova'ea Acazva'ea po'ria. Acazva'ea Ezequiasva'ea po'ria. 10 Ezequiasva'ea Manassésva'ea po'ria. Manassésva'ea Amomva'ea po'ria. Amomva'ea Josiasva'ea po'ria. 11 Josiasva'ea Jeconiasva'ea po'ria Jeconiasva'ea irũva'ea po'ria no. A'ea rupi Babilôniapeva'ea ruri otavuka Josiasva'ea re'yjava'ea pe ahe rerogwovo ogwyri pe he'yjuhuva'ea rerogwovo ahe mombytavo pevo. 12 Babilôniapeva'ea ahe rerohorẽ Babilônia pe Jeconiasva'ea Salatielva'ea po'ria. Salatielva'ea Zorobabelva'ea po'ria. 13 Zorobabelva'ea Abiúdeva'ea po'ria. Abiúdeva'ea Eliaquimva'ea po'ria. Eliaquimva'ea Azorva'ea po'ria. 14 Azorva'ea Sadoqueva'ea po'ria. Sadoqueva'ea Aquimva'ea po'ria. Aquimva'ea Eliúdeva'ea po'ria. 15 Eliúdeva'ea Eleazarva'ea po'ria. Eleazarva'ea Matãva'ea po'ria. Matãva'ea Jacóva'ea po'ria. 16 Jacóva'ea Joséva'ea po'ria. Joséva'ea Mariava'ea rembirekokwerava'ea. Mariava'ea ombo'a Jesus'ga. Ga ko Cristoramo Tupana'ga remimbuhurukaramo. Nahã ko Jesus Cristo'ga ramonha mombe'ua. 17 Imbokwara'ara'ara'javame catorze ko Abraãova'ea rakykwepoharava'ea ojopy'rupy'ruavo. Aerẽ Daviva'ea ari. Daviva'ea arirẽ imbokwara'ara'ara'javame catorze ko Daviva'ea rakykwepoharava'ea ojopy'rupy'ruavo no. Aerẽ Josiasva'ea ari. Babilôniapeva'ea Josiasva'ea re'yjava'ea rerohoi Babilônia pe. Ahe rerohorẽ imbokwara'ara'ara'javame catorze ko aherakykwepoharava'ea ojopy'rupy'ruavo no. Aerẽ Cristo'ga ari. Jesus Cristo'ga aragwera (Lucas 2.1-7) 18 Jesus Cristo'ga aragwera ko nahã. Jesus'ga yembora rera ko Maria. Mariava'ea po'ria ahe'yembora pavẽi omondo Mariava'ea Joséva'ea pe tahembireko ti hẽa ga pavẽi javo. Joséva'ea rembirekoa renonde Tupana'ga ra'uvapyryva Mariava'ea momburu'ai. 19 Hembireko g werĩ Joséva'ea Mariava'ea pavẽi. Emo ikwahavame ahepuru'a Joséva'ea ojapyaka marã ti nehẽ javo. A'ero okokatuavo g waramo ahe ei oyvyteri pe: Apohi po ti ji hẽa hugwi a'ero nehẽ. Ndapotari reki ji hẽambotegwetea, ei ahe. Nurã po ti ji pohinhimimi hẽa hugwi hẽa mombe'ue'yma g a pe, ei ahe oyvyteri pe. 20 A'ea rehe ahe japyakai. Kiro ahe kiri. A'ea rupi Tupana'gapyrive'ga yvagipeve'ga jipiukari Joséva'ea pe. Joséva'ea gwepia katu Tupana'gapyrive'ga okiri pe a'ero. Terekyhyji ti enhimbirekohava hugwi Daviva'ea rakykwepoharamo, ei ga Joséva'ea pe. A'ereki pyry nde hẽa rerekoi. A'ereki Tupana'ga ra'uvapyryva hẽa momburu'a, ei ga. 21 Aerẽ po ti hẽa gwa'yra'ga

Mateus 1:22 5 Mateus 2:13 mbo'ari nehẽ, ei ga. A'ero ti eno hẽara'yra'ga rehe Jesus. Ereki ga ko ahembopiro'yhara'ga. Na tuhẽ, ei ga. Ombopiro'y po ti ga ojiheve'g a g andekote'varuhua hugwi nehẽ, ei ga. Hahye'yma pe po ti ga g a nderohoi a'ero nehẽ, ei Tupana'gapyrive'ga Joséva'ea pe. A'ea erame ga hoi Joséva'ea hugwi. Aerẽ Joséva'ea ma'ẽi. 22 Ipuru'a Mariava'ea g wembirekoe'ymame. Nahã hekoi Tupana'ga nhi'ĩpo'ruavo ymyahũva'ea po'ruavo. A'ereki ymyahũ Tupana'ga nhi'ig a mombe'uharava'ea a'ea mombe'u Tupana'ga nhi'ig a mombe'gwovo. Ymyahũ ahe ei hako: 23 Pehendu katu ti! ei Tupana'ga. Ipuru'a po ti hẽa akwaimbae'g a nderekoe'ỹvehẽa nehẽ. Aerẽ po ti hẽa gwa'yra'ga mbo'ari nehẽ. Ono po ti g a ga rehe Emanuel gareraramo, ei Tupana'ga, ei ahe hako. Garera ko Emanuel. A'ea ko: Tupana'ga oko nhande pyri. 24 Aerẽ Joséva'ea ma'ẽi. Oko ahe Tupana'gapyrive'ga nhi'ig a rehe toko ti hẽa nhirembirekoro a'ero nehẽ javo. A'ero ahe Mariava'ea reruri g wonga pe toroju ti hẽa pavẽi javo. 25 Ahe gweru tehe ahe ojipyri. A'ereki ahe ndogwerekoi ve Mariava'ea ahera'yra'ga mbo'arame ahera'yrypy'ga. Ga rehe ahe inog i Jesus gareraramo. Jaytata'ia kwahapyrava'ea Cidade de Belém me Jesus'ga ari. Jesus'ga 2 re'yja'g a gwyri pe Judéia pe Belém u. Jesus'ga arame Herodesva'ea oko g anduvihavuhuro judeus'g a gwyri pe Jesus'ga re'yja'g a gwyri pe. Jesus'ga arame jaytata'ia kwahapyra'g a nduri irupeuhua hugwi ogwyra hugwi kwara ipora hugwi. Uhu g a cidade de Jerusalém me ovahema. 2 Kiro g a ei pevove'g a pe: Kiroki ga oko judeus'g a nduvihavuhuheteag wamamo mome ga? O'a ga ag wamo. A'ereki ore orohepia jaytata'ia ipyahuva'ea kwara ipora koty. A'ea ko ga'ara kwahavuka ore ve ojipiukaro g waramo jaytata'ia. Hepiaga g waramo ore ruri timbohete ti ga javo, ei g a. 3 G a'ea kwahavame ahepy'a ndukatui okoteheavo Herodesva'ea py'a judeus'g a nduvihavuhuva'ea py'a. Ndukatui cidadepeve'g a py'a no Jerusalémmeve'g a py'a. 4 A'ero ahe ikwava'ẽhara'g a nduvihava'g a mbojatykaukari g a mbuhuruka ojipyri judeus'g a mbo'ehara'g a ndeheve kiroki g a ombo'e Moisésva'ea remimbo'eagwera rehe. G a ndurame Herodesva'ea pyri ahe ei g a pe: Kiroki ga pe Tupana'ga e'i ga ti toko g anduvihavuhuhetero javo mome po ti ga ari nehẽ Cristo'ga Tupana'ga remimbuhurukara'ga? ei Herodesva'ea. 5 A'ero g a ei ahe ve: Belém me kiroki cidade u oregwyri pe Judéia pe pevo po ti ga ari nehẽ, ei g a. Nahã ymyahũ Tupana'ga nhi'ig a mombe'uharava'ea ikwatijari hako. A'ereki Tupana'ga okwatijaruka ahe ve onhi'ig a, ei g a. Tupana'ga e'i: 6 Belémmeva'ero pecidade ndokoi huvihavarũiva'ea. Huviha hete ko pecidade upa pende'yja'g a gwyri pe Judáva'ea rakykwepohara'g a gwyri pe Judéia pe. A'ereki pecidadepeve'ga oko nhiremimo'ẽhara'g a nduvihavag wamamo israelitas'g a nduvihavag wamamo. Gwereko katu po ti ga pende'yja'g a nhaporemo okovo g anduvihavuhuhetero nehẽ. A'ea ymyahũ Tupana'ga ei ikwatijaruka onhi'ig a mombe'uharava'ea pe hako, ei g a Herodesva'ea pe. 7 G a horame Herodesva'ea jaytata'ia kwahapyra'g a mbuhunhimimukari ojipyri a'ero. Ahe ei g a pe: Gara rupi jaytata'ia jipiukari pe me iporame raikwehe? Takwaha katu ti ji, ei ahe g a pe. A'ero g a imombe'ukatui ahe ve. 8 Ikwahapavame ahe g a mondoukari cidade de Belém me. Ahe e'i g a pe: Peho ti Belémmeve'g a pyri tayri'ga rekakatuavo. Ga repiagame ti pejora'ja ji pyri ga mombe'ukatupava ji ve a'ero, ei ahe g a pe. Jihi ti taho ga mboheteavo a'ero nehẽ no, ei ahe g a pe o'mbero. 9 Ahe rendupavirẽ jaytata'ia kwahapyra'g a hoi a'ero ogwovo Belém me. G a horame jaytata'ia kiroki jaytata'ia ojipiuka g a pe kwara ipora koty kotihĩ akoja jipiukara'javi g a pe ogwovo g a nenonde ogwovo Jesus'ga rehei katu opytavo garuhava arimo. 10 Horyory hete g a jaytata'ia repiagame ogwovo ovahema tayri'ga ruhai pe. 11 Onga pype g a tayri'ga repiagi ga'yembora reheve Mariava'ea reheve. Nurã g a nenypy'andurugi garovai pyteri pe nde ko orehoheva'ero javo. A'ero g a imondohetei mbatera ga pe g wovapytymba'voga hyrua ipe'avo jugwi. Ouro g a imondoi ga pe. Incenso perfume apopyra g a imondoi ga pe no. Iru'ĩa perfume apopyra g a imondoi ga pe mirra. 12 Aerẽ ypytunimo okirame g a Tupana'ga rendukatui. Kiro ga g a momoranduvi. Tapemombe'ui ti tayri'ga Herodes'ga pe. A'ereki ga ojuka pota tayri'ga. Tapejivyra'javi ti Herodes'ga pyri, ei Tupana'ga g a pe. Nurã oma'ẽrame g a hoi pehea rupi irũa rupi ogwovo ogwyri pe timombe'uyme ti tayri'ga Herodes'ga pe javo. Oho nhimi Joséva'ea Egitopeva'ea gwyri pe 13 Jaytata'ia kwahapyra'g a horẽ Tupana'gapyrive'ga yvagipeve'ga jipiukari Joséva'ea pe ahekiri pe. Ahe ve ga ei: Haite! Evy epo'ama! ei ga Joséva'ea pe. Eho ti g a nderogwovo tayri'ga gayhẽa reheve. Eroho nhimi ti

Mateus 2:14 6 Mateus 3:4 g a nderogwovo Egitopeve'g a gwyri pe, ei ga. Pevo ti pepyta. Aerẽ jate po ti ji imondoukari nhinhi'ig agwera pe me nehẽ pejora'ja ti Belém me javo. Po ti ji namondoi nhinhi'ig agwera pe me nehẽ, tapejora'javi ti avo Belém me. A'ereki avo Herodes'ga tayri'ga rekaruka kiro. A'ereki ga ojuka pota tayri'ga, ei Tupana'gapyrive'ga Joséva'ea pe. 14 Oma'ẽ Joséva'ea ovya a'ero. A'ea rupi ypytunimo ahe tayri'ga rerohoi ga'yembora reheve g a nderogworogwovo Egitopeve'g a gwyri pe. 15 Pevo ahe g a nderovahemi. Aerẽ g a nduvame Egito pe Herodesva'ea manoi. Nahã g a hoi opytavo Egitopeve'g a gwyri pe. Tupana'ga erame jate g a ndura'javi Egito hugwi. Nahã Tupana'ga g a mbuhurukara'javi Egito hugwi. Nahã hekoi Tupana'ga nhi'ĩpo'ruavo ymyahũva'ea po'ruavo. A'ereki ymyahũ Tupana'ga nhi'ig a mombe'uharava'ea a'ea mombe'u Tupana'ga nhi'ig a mombe'gwovo aerẽ po ti nahã javo. Ymyahũ ahe ei hako: Egitopeve'g a gwyra hugwi ji jira'yra'ga mbuhurukari, ei Tupana'ga, ei ahe hako. Ojigwarai Herodesva'ea tay'riva'ea rehe 16 Omanoa renonde Herodesva'ea nhimonha'ngaranuhũi jaytata'ia kwahapyra'g a ndehe. A'ereki ahe okwaha ji moandyandyi g a ojivyra'jave'yma ji pyri javo. Dois anos g werĩ tayri'ga rehe kiro. A'ea Herodesva'ea okwaha. A'ereki nanongara jaytata'ia kwahapyra'g a omombe'u ahe ve ahe g a monhi'ig ame ojive. Nurã ahe osoldados'g a mondoukari cidade de Belém me Belém rembeyvyri hĩ pe no. Pevo ahe osoldados'g a mondoukari tojuka pa ti g a tapihama'g a javo kiroki tayri'g a o'a jaytata'ia kwahapyra'g a hepiagirẽ jaytata'ia. Ahenhi'ig a rupi soldados'g a hoi a'ero tapihama'g a ndepiaga. Ojuka pa g a tapihama'g a kiroki g a gwereko dois anos ojihe, kiroki g a ndogwerekoi ve dois anos ojihe no. 17 Nahã hekoi Tupana'ga nhi'ĩpo'ruavo ymyahũva'ea po'ruavo. A'ereki ymyahũ Tupana'ga nhi'ig a mombe'uharava'ea Jeremiasva'ea a'ea mombe'u Tupana'ga nhi'ig a mombe'gwovo aerẽ po ti nahã javo. Ahe e'i hako: 18 Cidade de Ramá pe g a henduvi hẽa jehe'oheterame ovy'are'yma. Hahyahi hẽajehe'oa. Raquelhẽa reki ojehe'o gwa'yrava'ea rehe. Tegwete hẽa ma'ngoma'ngohava. A'ereki hẽara'yrava'ea omanomba, ei Tupana'ga, ei Jeremiasva'ea hako. Ojivy Joséva'ea Egitopeva'ea gwyra hugwi 19 Aerẽ Tupana'ga José'g a mbuhurukara'javi Egitopeve'g a gwyra hugwi. A'ereki pevo g a u Herodesva'ea manorame. Herodesva'ea manorẽ yvagipeve'ga jipiukari Joséva'ea pe Tupana'gapyrive'ga. Joséva'ea pe ga ei ahekiri pe: 20 Ahe omanomba kiro kiroki ahe ojuka pota tayri'ga. Evy epo'ama! Eroho ti g a kiro a'ero tayri'ga gayhẽa reheve. Erojivyra'ja ti g a eje'yja'g a gwyri pe Israel pe, ei Tupana'gapyrive'ga Joséva'ea pe. 21 Oma'eamo ahe vyri a'ero tayri'ga rerogwovo ga'yembora reheve g a nderojivya pevo jitehe ogwyri pe Israel pe g a nderovahema. 22 A'ea rupi Arquelau'ga oko Judéiapeve'g a nduvihavamo Israel pe opo'ria py'rovo Herodesva'ea py'rovo. A'ea kwahavame Joséva'ea kyhyji Arquelau'ga hugwi. Ndojupotari ahe Judéiapeve'g a gwyri pe a'ero. Ypytunimo okirame Joséva'ea Tupana'ga rendukatui. Kiro ga Joséva'ea momoranduvi. Terehoi ti Judéiapeve'g a gwyri pe, ei Tupana'ga ahe ve. Nurã Joséva'ea ndohoi pevo. Galiléiapeve'g a gwyri pe ahe hoi Israel pe. 23 Pevo ahe ruvi cidade de Nazaré pe tayri'ga pavẽi ga'yembora pavẽi no. Nahã hekoi Tupana'ga nhi'ĩpo'ruavo ymyahũva'ea po'ruavo. A'ereki ymyahũ Tupana'ga nhi'ig a mombe'uharava'ea a'ea mombe'umbe'u Tupana'ga nhi'ig a mombe'gwovo. Jesus'ga mombe'gwovo ahe ei hako: E'i po ti g a ga pe nehẽ Nazarépeve'ga, ei Tupana'ga, ei ahe hako. G a u pevo a'ero. João Batistava'ea remimombe'ua (Marcos 1.1-8; Lucas 3.1-18; João 1.19-28) Aerẽ João Batistava'ea rekoi ongae'ỹi me 3 judeus'g a mobatizavo. Tupana'ga nhi'ig a mombe'uheteavo João Batistava'ea rekoi Judéiapeve'g a gwyri pe ongae'ỹi me. 2 Hahyahi ahenhi'ig a ahe erame: Pepohi tuhẽ ti pejikote'varuhua hugwi, ei ahe. Perojijyjijyi ti pejeaporog ita pejikokatuavo Tupana'ga nhi'ig a rendukatuavo. A'ereki Tupana'ga oko g werĩ nhanderuvihavuhuhetero nhande repiakatuavo yvya koty nhande mongovo onhi'ig a rupi, ei ahe g a pe. 3 Ymyahũ Tupana'ga nhi'ig a mombe'uharava'ea Isaíasva'ea omombe'u jipe João Batistava'ea. Ahe e'i João Batistava'ea mombe'unhog wenondeavo hako: Hahyahi po ti ganhi'ig a ga erame g a mbo'eavo ongae'ỹi me nehẽ, ei Isaíasva'ea. E'i po ti ga nehẽ: Pemboavujikwe ti pehea huvihava'ga pe tuhu ti ga nhande pyri javo. Pembohupi katu ti pehea ga pe, e po ti ga nehẽ, ei Isaíasva'ea hako. Tupana'ga ra'yra'ga renondeva'ea e'i nhandepojykaharete'ga rurag wama pe. Tonhimboavujikwe ti g a garura renonde javo. A'ea pe ahe ei togwerojijyi ti g a gweaporog ita a'ea renonde javo. 4 Omongi João Batistava'ea yuranuhũa'javuhuva'ea rava apopyra camelo rava

Mateus 3:5 7 Mateus 4:2 apopyra. Aheku'ayvira ko ipira. O'u ahe tukura hehira reheve. 5 He'yjuhuve'g a nug anduri onhimongyavo João Batistava'ea pyri ovahema. Uhu g a cidade de Jerusalém hugwi. Uhuuhu g a Judéiapeve'g a gwyra hugwi nhaporemo no rio Jordão rembeyvyra hugwi no. 6 Ahe renduvame g a nhimombe'ukatui Tupana'ga pe jite'varuhu ji javo opohia jugwi. A'ero jate João Batistava'ea g a mobatizai rio Jordão pype. 7 Uhu he'yive'g a ahe pyri no fariseus'g a saduceus'g a pavẽi tianemobatiza ti ga javo. G andura repiagame João Batistava'ea ei g a pe: Tiruahũ pendeaporog ita! Pe'euhu pe pejohupe pejikokatupotare'yma g waramo. Pe'e pe: Haite! Xaho João Batista'ga pyri tianemobatiza ti ga. Nurã po ti Tupana'ga nonhimonha'ngaa'javi nhande rehe nehẽ. Ndahahyi po ti nhande ve a'ero nehẽ. Nahã pe pe'e, ei João Batistava'ea. Maraname pe euhui nanongarava'ea naerũ? Pe tuhẽ penhimbo'e nanongara rehe, ei João Batistava'ea g a pe. 8 Jihi, ei João Batistava'ea, kiro po ti ji ei pe me: Po pe ndapepotari hahyva'ea Tupana'ga nhimonha'ngarame pe ndehe, a'ero ti peko katu, ei ahe. Tapembopogwea'javi ti pejite'varuhua pejikovo. Pe pohirame jugwi po ti Tupana'ga ei pe me nehẽ: Ndovy'ari g a okote'varuhua rehe kiro opohia jugwi herojijyita ojeaporog ita. Nanhimonha'ngaa'javi ji g a ndehe a'ero. Nahã po ti Tupana'ga ei pe me a'ero nehẽ, ei João Batistava'ea g a pe. 9 Tape'ei ti pejiyvyteri pe: Abraãova'ea nhaneramonhamo oko. Tupana'ga oarõ hete Abraãova'ea. Nurã po ti Tupana'ga nonhimonha'ngai nhande rehe nehẽ. A'ea ti tape'ei. A'ereki Tupana'ga ndokoi reki Abraãova'ea rymymino'g a ndehe g a ndekote'varuhurame. Po Tupana'ga ojipe'g a pota, a'ero Tupana'ga oapo kwaha ag a ita Abraãova'ea rymyminoro g a mongovo, ei João Batistava'ea g a pe. 10 Kiro João Batistava'ea imombe'ui ojo'java'ea g a pe. G a mbo'eavo ga ei: Akwaimbae'ga ombogwa g werĩ jykwa'ria pyvõ tambo'aruka javo. Po i'yva ndogwerekoi yva'ikatua, a'ero po ti ga imbo'ari imondovo tata pype nehẽ. Na jitehe Tupana'ga pe nderekog werĩ pe momboa tata pype hahyva'ea ruvihava pype pe pohire'yma g waramo pejikote'varuhua hugwi pejikokatue'yma, ei João Batistava'ea g a pe imombe'gwovo. 11 Uhu po ti ga nehẽ kiroki ga ji hohe hete huvihavuhuhetero g waramo, ei João Batistava'ea. Ji ki a'e te okoteheva'ea. Jihi opomobatiza yhya pyvõ jate. Nahã ji ikwahavukari g a pe pepohira pejikote'varuhua hugwi pendeaporog ita rerojijyja reheve pendekokatua reheve. Gaha po ti pe pojykauka Tupana'ga ra'uvapyryva pe aerẽve'ga nehẽ. Nahã po ti ga pendekote'varuhua mombigukari pe mombyryvuka nehẽ, ei João Batistava'ea ga mombe'gwovo g a pe. 12 Kiro João Batistava'ea imombe'ui ojo'java'ea g a pe. G a mbo'eavo ga ei: Trigo jara'ga gwereko japira mbovevehava opo pe tamboveve ti ji japira trigo hugwi javo, ei João Batistava'ea imombe'gwovo. Omono'ono'õ po ti ga oapoa trigo inhag a hyrua pype nehẽ. Japira po ti ga imbokai tata pyvõ nehẽ. Ndogwevi po ti tata upa nehẽ, ei João Batistava'ea. Na jitehe po ti jihoheheteve'ga huvihavuhuhete'ga imboja'oja'ogukari pyryve'g a okote'varuhuve'g a hugwi okovo pyryve'g a pojykaharete'ga nehẽ, ei João Batistava'ea g a pe. Tuhu ti pyryve'g a ji pyri yvagi pe upa avuirama nehẽ, e po ti jihoheheteve'ga nehẽ, ei João Batistava'ea. Toho ti okote'varuhuve'g a ji hugwi ogwovo tata pype hahyva'ea ruvihava pype opytavo pevo avuirama nehẽ ojivyre'yma, e po ti jihoheheteve'ga nehẽ, ei João Batistava'ea Cristo'ga mombe'gwovo g a pe. João Batistava'ea omobatiza Jesus'ga (Marcos 1.9-11; Lucas 3.21-22) 13 Aerẽ Jesus'ga ruri Galiléiapeve'g a gwyra hugwi ua rio Jordão pe. Uhu ga ovahema João Batistava'ea pyri tanhimobatiza ti ga javo. 14 A'ero João Batistava'ea ei Jesus'ga pe: Toromobatizayme po ti ji nehẽ. Ndehe ko oreruvihavuhuhetero. Nde po ti ji mobatiza hamo a'ero nehẽ, ei João Batistava'ea Jesus'ga pe novĩa. Ako tehe ji nde pyri, ei ahe Jesus'ga pe. Maraname nde ruri ji pyri enhimobatizauka ji ve a'ero? ei ahe Jesus'ga pe. 15 A'ero Jesus'ga ei reki João Batistava'ea pe: Ji mobatiza tuhẽ ti kiro, ei Jesus'ga. A'ereki pyry nde ji mobatizai. Nahã po ti nhande rekokatui nhandekovo Tupana'ga remimbotarimova'ea rupi nhaporemo nehẽ, ei Jesus'ga João Batistava'ea pe. Kwa, ei ahe Jesus'ga mobatizavo. 16 Ahe omobatizarẽ Jesus'ga hemi yhya hugwi. Kotihĩ Tupana'ga ipe'ai yvaga ga pe. Kiro Jesus'ga hepiagi Tupana'ga ra'uva ijyvame ojihe. Inambua ja Tupana'ga ra'uva hekoi yvaga hugwi ijyvame ga rehe. 17 Nanime yvaga hugwi Tupana'ga nhi'ig i Jesus'ga mombe'gwovo. Agwa'ga ko jira'yra'ga nhiremia'nguhete'ga, ei Tupana'ga. Anhimohẽ hete ko ji ga rehe, ei ga. Diabo'ga omongo te'varuhu pota Jesus'ga (Marcos 1.12-13; Lucas 4.1-13) Aerẽ Tupana'ga ra'uva Jesus'ga rerohoi 4 ongae'ỹi me Diabo'ga ti toko ga pyri javo. A'ereki Diabo'ga ga mongo te'varuhu pota, ei Tupana'ga ra'uva. A'ero ga rerohoi ga rerovahema pevo. 2 He'yiva'ea quarenta ko Jesus'ga kiri pevo. A'ea rupi ga ndo'ui arimo ypytunimo no tanhi'ĩ ti ji Tupana'ga pe javo. Quarenta Jesus'ga kirirẽ pevo ojuka ga ty'ara a'ero.

Mateus 4:3 8 Mateus 4:19 3 A'ero Diabo'ga ruri Jesus'ga pyri tamongo te'varuhu ji ga javo. Uhurame ga ei Jesus'ga pe: Ere'e jipe ndehe: Jihi ko Tupana'ga ra'yramo. A'ea nde ei, ei Diabo'ga. Gara'yramo ti ere kia pe ita pe a'ero: Penhimbote ti a'ero pãoramo nhirembi'uramo. A'ea ti ere jupe, ei Diabo'ga Jesus'ga pe. 4 A'ero Jesus'ga ei ga pe: Nda'ei po ti ji jupe nehẽ, ei ga. Ymyahũ Tupana'ga okwatijaruka ahe ve inog uka hako. Aherembikwatijara e'i: Mbatera ua pyvõ jate rũi nhande rekoi. Tupana'ga nhi'imbava rendukatua pyvõ nhande rekoi, e'i aherembikwatijara, ei Jesus'ga. 5 Aerẽ Diabo'ga Jesus'ga rerohoi cidadepyryva pe Jerusalém me a'ero. Yvate pe ga ga rerojiupiri gare'yja'g a jatykahavuhua rehe templo rehe ga mo'ama japyra rehe. 6 Ga rerovahemame pevo ga ei Jesus'ga pe: Ere'e jipe ndehe: Jihi ko Tupana'ga ra'yramo. A'ea nde ei, ei Diabo'ga. Gara'yramo ti epo japyra hugwi ehia a'ero. Tupana'gapyrive'g a yvagipeve'g a po ti nanembohirukarahyi yvyvo nehẽ. A'ero po ti ndahahyi nde ve nde porame japyra hugwi nehẽ. A'ereki ymyahũ a'ea Tupana'ga okwatijaruka ahe ve inog uka hako, ei Diabo'ga Jesus'ga pe. Aherembikwatijara e'i: Tupana'ga po ti ojipyrive'g a mondoukari nde pyri nehẽ. Pea'ngu ti ga, e po ti ga ojipyrive'g a pe yvagipeve'g a pe nehẽ. Pepyhy katu ti ga rerogwovo tahahyyme'i'i ti ga pe javo, e po ti Tupana'ga ojipyrive'g a pe nehẽ, e'i aherembikwatijara, ei Diabo'ga Jesus'ga pe. 7 A'ero Jesus'ga ei ga pe: Ymyahũ Tupana'ga okwatijaruka ahe ve inog uka hako. Aherembikwatijara e'i: Tupana'ga ko ndepojykaharete'ga. Gareaporog ita rehe jate ti eko. A'ero po ti ga nde pokogi nehẽ. Ejeaporog itatehea rehe rũi ti eko ji poko ti kiro javo tehe Tupana'ga pe, e'i aherembikwatijara, ei Jesus'ga Diabo'ga pe. 8 Aerẽ Diabo'ga ga rerohoa'javi. Yvate hete pe ga ga rerohoi ga rerojiupia yvytyruhua rehe. Pea hugwi Diabo'ga hepiukapavi yvyakotyve'g a nduvihava'g a gwyra Jesus'ga pe. G agwyrakatukatua ga hepiukari no. 9 Kiro ga ei Jesus'ga pe: A'ea nhaporemo po ti ji imondoi nde ve nehẽ. Po nde renypy'andurugi jirovai pyteri pe ji mboheteavo nde ko Tupanamo javo, a'ero po ti ji imondopavi nde ve nehẽ, ei Diabo'ga Jesus'ga pe. 10 Satanás, ei Jesus'ga Diabo'ga pe. Nde Tupana rũi. Ejipe'a ji hugwi! Norombohetei po ti ji ndehe nehẽ. A'ereki ymyahũ Tupana'ga okwatijaruka ahe ve inog uka hako. Aherembikwatijara e'i: Embohete ti Tupana'ga. Gaha ndepojykaharete'ga. Gaha jate ti embohete ekovo ganhi'ig a rupi jate, e'i aherembikwatijara, ei Jesus'ga Diabo'ga pe. 11 A'ero Diabo'ga hoi ogwovo Jesus'ga hugwi. Nanime Tupana'gapyrive'g a yvagipeve'g a jipiukari Jesus'ga pe ga pokoga mbatera imondovo ga pe. Galiléiapeva'ea na'ẽ Jesus'ga ombo'e (Marcos 1.14-15; Lucas 4.14-15) 12 Aerẽ ojipe'g a imombe'ui Jesus'ga pe. G a João Batista'ga mongi cadeia pype ga Tupana'ga nhi'ig a mombe'uro g waramo, ei g a. A'ea renduvame Jesus'ga hoi ojivya Galiléiapeve'g a gwyri pe. 13 Pevo ga jijyi cidade de Nazaré hugwi ogwovo ojipe pe cidade de Cafarnaum me Galiléiapeve'g a gwyri pe. Cafarnaum tuvi ypiahua pyri lago da Galiléia pyri. Pevo ko judeus'g a nduvi Zebulomva'ea re'yja'g a Naftaliva'ea re'yja'g a pavẽi. 14 Pevo Jesus'ga hoi Cafarnaum me. Nahã hekoi Tupana'ga nhi'ĩpo'ruavo ymyahũva'ea po'ruavo. A'ereki ymyahũ Tupana'ga nhi'ig a mombe'uharava'ea Isaíasva'ea a'ea mombe'u Tupana'ga nhi'ig a mombe'gwovo. Ymyahũ ahe ei hako: 15 Pegwyri pe herekoi pehea kiroki pehea oho ypiahu pe, ei Tupana'ga Zebulomva'ea re'yja'g a pe Naftaliva'ea re'yja'g a pe no. Pegwyra rekoi rio Jordão aherovai. G a ei pegwyra pe Galiléia judeus'g arũive'g a gwyra gentios'g a gwyra. A'ea g a ei pegwyra pe, ei Tupana'ga, ei ahe. 16 Ypytuna ja pe me pe ji kwahave'yma g waramo. Kiro po ti kojahua ja pe me pe ji kwahava g waramo nehẽ. Peko pe omanove'g a ja ji ve ji kwahave'ymame. Kiro po ti ji jikwahavukari pe me imbokojahuavo peakag i pe nehẽ, ei Tupana'ga, ei Isaíasva'ea imombe'gwovo hako. 17 Omombe'u jipe ahe Jesus'ga hoa Cafarnaum me. Uvame cidade pe Cafarnaum me kiro Jesus'ga g a mbo'embo'ei. Tupana'ga nhi'ig a mombe'gwovo ga ei g a pe: Pepohi ti pejikote'varuhua hugwi, ei ga. Perojijyjijyi ti pejeaporog ita pejikokatuavo pejikovo Tupana'ga nhi'ig a rupi. A'ereki Tupana'ga pe ndepia katu g werĩ penduvihavuhuhetero yvya koty pe mongovo onhi'ig a rupi, ei Jesus'ga g a pe. Jesus'ga omo'emo'ẽ ypy g wemimbo'eharamo (Marcos 1.16-20; Lucas 5.1-11) 18 Aerẽ Jesus'ga hoi ypiahu pe Galiléia pe ogwovo yembeyvyra rupi. Ohorame Jesus'ga mokonha'g a ndepiagi Simão'ga André'ga reheve. G a ko onhoirũ'g a. Simão'ga pe g a e'i no Pedro. Pirareheva'ero g waramo Simão'g a imombori ipypira pira mboahava tipyhy pira javo. 19 Ovahemame g a pyri Jesus'ga ei g a pe: He pejijo ti ji rupi nhiremimbo'eharamo. A'ero po ti pe ji mombe'ui ojipe'g a pe nehẽ no. Pira pe

Mateus 4:20 9 Mateus 5:13 peru oji'i. Kiro po ti pe ojipe'g a mbuhurukari ji pyri nehẽ toko ti g a Jesus'ga nhi'ig a rupi javo, ei Jesus'ga g a pe. 20 Kwa, ei g a. Nambegwei g a hoi imboahava reja ogwovo ga rupi okovo garemimbo'eharamo. 21 Hehemo'i Jesus'ga hoi ogwovo yembeyvyra rupi ojipe'g a ndepiaga Tiagova'ea João'ga reheve. G a memei ko onhoirũ'g a. G anduva'ga ko Zebedeu'ga. Ga pavẽi g a apygi yharuhua pype japokatua'java oapoa imboahava. Ovahemame g a pyri Jesus'ga nhi'ig i Tiagova'ea pe João'ga pe no toko ti g a nhiremimbo'eharamo javo. 22 Nambegwei g a hoi yharuhua reja gwuva'ga reja no ogwovo Jesus'ga rupi okovo garemimbo'eharamo. Jesus'ga ombo'e ahe imombiga karugwara (Lucas 6.17-19) 23 Ojipejipea pe Jesus'ga hogahoi Galiléiapeve'g a gwyra rupi hete ogwovo. G ajatykahai pe ga hogahoi g a mbo'eavo Tupana'ga nhi'ig a rehe. Pyryva'ea ga imombe'ui g a pe Tupana'ga pe poko katu pota penduvihavuhuhetero javo. Perojijyjijyjuka ti pejeaporog ita Tupana'ga pe pejikoga ga rehe. A'ero po ti ga pe pokokatui nehẽ imomboa pendekote'varuhua pe hugwi okovo penduvihavuhuhetero nehẽ, ei Jesus'ga g a pe. Karugwaraparavuhua Jesus'ga imombipavi g a hugwi no. Ipopoakare'ỹve'g a ga g a mbopopoakari no. Nahã ga rekoi g apyteri pe. 24 A'ero he'yjuhuve'g a imombe'umbe'ui nahanahã Jesus'ga g a pohanog i javo. A'ero Síriapeve'g a nhaporemo ikwahavi no itetirũave'g a nderupava Jesus'ga pyri. He'yjuhu karugwara g a pe. Hahy paravuhu g a pe no. Anhag a omongo aha ojipe'g a ojeaporog ita rupi jate ojipe'ae'yma g a hugwi onhimongyavo Diabo'gapyriva'ea. Ojipe'g a akag i pe mbipeuhu g a mboheagwyryva. Ojipe'g a nopo'ami. Nomyi tuhẽ g a upa. G a nhaporemo g a g a nderuri Jesus'ga pyri topohano ti ga g a javo. Jesus'ga omombi pa g a hugwi a'ero g a mongokatua'java. 25 He'yjuhuve'g a hog ahoi Jesus'ga rupi onhimongyavo. Uhu g a ga pyri Galiléiapeve'g a gwyra hugwi Dez Cidades hugwi no Jerusalém hugwi no Judéiapeve'g a gwyra hugwi no rio Jordão aherovaja hugwi no. Nahã g a nduri ogwoogwovo ga rupi onhimongyavo. Pyry hete g a pe, ei Jesus'ga (Lucas 6.20-23) Onhimongyve'g a ndepiagame Jesus'ga 5 jiupiri yvytyra rehe. Pevo ga apygame garemimbo'ehara'g a nduri ga pyri tihendu ganhi'ig a javo. 2 Ombo'embo'e ga g a kiro. 3 A'ero ga ehetei g a pe: Pyry hete g a pe kiroki g a e'i ikwahava oyvytera: Tupana'ga ji pokogame jate po ti ji rekokatui nehẽ. G a erame na ojikoheteavo Tupana'ga rehe pyry hete g a pe. A'ereki g anduvihavuhuhetero Tupana'ga gwepia katu g a imombyryva g a pe, ei Jesus'ga. 4 Pyry hete g a pe kiroki g a okoveveuhu ojehe'gwovo. A'ereki g a ko Tupana'ga remimbohoryva'javag wama, ei Jesus'ga. 5 Pyry hete g a pe kiroki g a oko nhyrõ onhimbohetee'yma. A'ereki yvya koty Tupana'ga remimondoag wama g a pe ga ero g waramo, ei Jesus'ga. 6 Pyry hete g a pe kiroki g a oko katu pota hete okoheteavo Tupana'ga remimbotarimova'ea rupi. A'ereki g a ko Tupana'ga remimombyryvag wama, ei Jesus'ga. 7 Pyry hete g a pe kiroki g a ojipe'g a porogwety. A'ereki g a tuhẽ ko Tupana'ga rembiporogwetygag wama, ei Jesus'ga. 8 Pyry hete g a pe kiroki g a gweaporog ita katu Tupana'ga reaporog ita rehe jate xako javo. A'ereki g a Tupana'ga repiagag wama, ei Jesus'ga. 9 Pyry hete g a pe kiroki g a onhoarõuka hete ojipe'g a pe. A'ereki a'ea Tupana'ga eag wama g a pe. G a ko jira'yra'g a, e po ti Tupana'ga g a pe nehẽ, ei Jesus'ga. 10 Pyry hete g a pe kiroki g a pe ojipe'g a okote'varuhu. G a ndekoro g waramo Tupana'ga nhi'ig a rupi ojipe'g a te'varuhuro g a pe. Pyry hete g a pe kiroki g a pe g a ite'varuhu. A'ereki g anduvihavuhuhetero Tupana'ga gwepia katu g a imombyryva g a pe, ei Jesus'ga. 11 Pyry hete pe me g a ete'varuhurame pe me. G a imondorame hahyva'ea pe me pyry hete pe me. Ite'varuhuparavuhuva'ea pe nhaporemo ti g a ei pe me o'mbero nehẽ pe ndekoro g waramo jireheva'ero. G a erame na pyry hete pe me, ei Jesus'ga g a pe. 12 Pejoryjory hete ti g a jigwarairame pe ndehe nahã. A'ereki Tupana'ga gwereko katu pe me yvagi pe ikwepykavuhua pyryheteva'ea. Aerẽ po ti ga imondoi pe me nehẽ. A'ereki pe peko ymyahũva'ea ja Tupana'ga nhi'ig a mombe'uharava'ea ja hahyrame pe me. A'ereki ymyahũ ag wamove'g a namonhava'ea ojigwarai Tupana'ga nhi'ig a mombe'uharava'ea rehe no, ei Jesus'ga g a pe. Jukyra ndogwerekokatua'javi mbatera (Marcos 9.50; Lucas 14.34-35) 13 Jukyra omongo katu mbatera imonemukare'yma jupe. Pyry mbatera a'ero, ei Jesus'ga. Peko pe jukyra ja yvyakotyve'g a pe g a mongokatuavo. A'ereki pe peko katu pendoryndoryvamo g apyteri pe Tupana'ga pyryva repiuka g a pe Tupana'ga nhi'ig a mombe'gwovo g a pe nahã po ahe toko hamo javo. Penhi'ig a rendukaturame po ti g a ndekokatui nehẽ no, ei Jesus'ga g a pe.

Mateus 5:14 10 Mateus 5:25 Po jukyra ndapyryva'javi, marã po ti ahe imombyryva'javi jukyra a'ero nehẽ? Ahe nombyryva'javi tuhẽ jukyra, ei Jesus'ga. A'ero ahe ndopo'rua'javi jukyra. Omombo ahe a'ero. Hehe ahe pyrug i a'ero ohoohorame, ei Jesus'ga. Po na jitehe pe ndapepyryva'javi, maranuhũ pe ojipe'g a mongokatui naerũ? Maranuhũ po ti ji nhimoirũukara'javi pe me nehẽ pehepiuka ti Tupana'ga pyryva g a pe javo pe me naerũ? ei Jesus'ga g a pe. Peko pe kojahuva'ea'javuhuva'ea, ei Jesus'ga (Lucas 8.16; 11.33) 14 Peko pe kojahuva'ea'javuhuva'ea yvyakotyve'g a pe Tupana'ga repiuka g a pe, ei Jesus'ga. Cidade ituvame yvytyruhua rehe nhande nhaporemo hepiagi. A'ereki pevo jukwaha upa, ei Jesus'ga. 15 Imondygame lamparina ahe ndohovapygi lamparina hyrua pyvõ. Pyte'mbia rehe ahe omondo lamparina. Ombokojahu lamparina ongapypeve'g a pe nhaporemo a'ero tohepia ti g a javo, ei Jesus'ga. 16 Na jitehe ti pembokojahuuka yvyakotyve'g a akag i pe. Marã po pe imbokojahuukari g a pe? Kiro ji imombe'ui pe me. Peko katu ti Tupana'ga ja pejuvete'ga ja pejikoga ga rehe g a pokoga. Pendekokatua repiagame po ti g a ikwahavi Tupana'ga pyryva ga mboheteavo yvagipeve'ga mboheteavo nehẽ Tupana'ga omombyry g a javo. Nahã pe Tupana'ga repiukari g a pe. Jesus'ga ombo'e Moisésva'ea remimbo'eagwera rehe 17 Tape'ei ti pejiyvyteri pe: Jesus'ga uhu yvya koty javo nhande ve. Tapekoa'javi ti Moisésva'ea remimbo'eagwera rupi, e po ti ga nhande ve nehẽ. Tapekoa'javi ti Tupana'ga nhi'ig a mombe'uharava'ea nhi'ig agwera rupi no, e po ti ga nehẽ. A'ea ti tape'ei pejiyvyteri pe, ei Jesus'ga g a pe. A'ereki nanongara pe rũi javo ji ruri ikwehe, ei ga. Ajo ji pe mbo'ekatuavo ahe'eagwera po'rua rehe, ei Jesus'ga g a pe. 18 Imombe'ukatuavo ji ei: Moisésva'ea remimbo'eagwera ti ndopavi'i'i nehẽ. Yvaga pave'ymame po ti Moisésva'ea remimbo'eagwera ndopavi'i'i nehẽ. Yvya pave'ymame po ti Moisésva'ea remimbo'eagwera ndopavi'i'i nehẽ. Xunhi'i'ĩva'ea vehevi po ti ndopavi aheremimbo'eagwera hugwi nehẽ. Aheremimbo'eagwera apiavo ihoi nehẽ. A'ea renonde po ti aheremimbo'eagwera ndopavi nehẽ, ei Jesus'ga g a pe. 19 Ojipe'ga po ndokopavi Moisésva'ea remimbo'eagwera rupi. A'ereki ga e'i: Jara rupi aheremimbo'eagwera rupi ji rekoi. A'ereki a'ea pyry aheremimbo'eagwera. Jara rupi aheremimbo'eagwera rupi ji ndakoi. A'ereki akoja hohe jara koji'i pyry aheremimbo'eagwera, e po ga. Nahã po ga ojipe'g a mbo'ei g a pe hendukatuuka onhi'ig a. Nanongara'ga pe po ti Tupana'ga ei nehẽ: Ndahuvihavi'i'i ko ga. Nahã po ti Tupana'ga ei okovo g anduvihavuhuhetero g a ndepiakatuavo nehẽ, ei Jesus'ga. Ojipe'ga po oko Moisésva'ea remimbo'eagwera rupi nhaporemo ojipe'g a mbo'ekatuavo hehe g a pe hendukatuuka aheremimbo'eagwera nhaporemo. Nanongara'ga pe po ti Tupana'ga ei nehẽ: Ga ko huvihava. A'ea po ti Tupana'ga ei okovo g anduvihavuhuhetero g a ndepiakatuavo nehẽ, ei Jesus'ga. 20 A'e ji pe me a'ero: Koji'i ti peko katu hete pembo'ehara'g a hohe fariseus'g a hohe no. Po g a hohe rũi pe ndekokatui, a'ero po ti Tupana'ga penduvihavuhuhete'ga rũi nehẽ. A'ero po ti ga napenderohoi yvagi pe nehẽ, ei Jesus'ga g a pe. Jesus'ga omombe'u katu onhoarõe'ỹve'g a 21 Pekwaha pe nhaneramonhava'ea mog itagwera, ei Jesus'ga. A'ea e'i: Tapejukai ti ojipe'g a, e'i nhaneramonhava'ea mog itagwera. Po pe g a jukai, a'ero po ti ojipe'g a pe nderohoi juiz'ga rovai pyteri pe te'i ti ga pe me nehẽ: Pehe ti pemano ahe ja kiro pendekote'varuhuro g waramo. A'ea nhaneramonhava'ea mog itagwera i'ei, ei Jesus'ga. 22 Jihi reki a'e pe me: Po pe nhimonha'ngatehei pejikotyve'ga rehe, a'ero po ti ojipe'g a pe nderohoi juiz'ga rovai pyteri pe te'i ti ga pe me nehẽ: Pehe ti pemano kiro pendekote'varuhuro g waramo. Na tuhẽ po ti nehẽ, ei Jesus'ga. Pe'e tehe po pe pejikotyve'ga pe: Ikwahave'ỹheteva'ea! Po nanongara pe ei ga pe ga mbotegweteavo penhimonha'ngavo ga rehe, a'ero po ti ojipe'g a pe nderohoi judeus'g a mog itahara'g a ndovai pyteri pe nehẽ te'i ti g a pe me: Pehe ti pemano kiro pendekote'varuhuro g waramo. Na tuhẽ po ti nehẽ, ei Jesus'ga. Pe'e tehe po pe pejikotyve'ga pe: Ndereakwahavihu nde ekovo! Po nanongara pe ei ga pe ga mbotegweteavo penhimonha'ngavo ga rehe, a'ero po ti Tupana'ga pe mondoukari tata pype hahyva'ea ruvihava pype nehẽ, ei Jesus'ga. Na tuhẽ po ti nehẽ, ei Jesus'ga. 23 A'ero ji ei nde ve: Ereru tehe po nde Tupana'ga pe tamondouka ti ji ikwava'ẽhava rehe javo. Herurame po nde erekwahava'ja, jikotyve'ga onhimonha'nga ji rehe javo. Ikwahava'javame ti teremondoi ve Tupana'ga pe a'ero. 24 Eheja ti ikwava'ẽhava pyri. Eho na'ẽ ti ejikotyve'ga pyri gapy'a nog atuavo ejihe ga mbohoryva'java. A'erorame jate ti ejora'ja ikwava'ẽhava pyri hehe imondoteheavo Tupana'ga pe, ei Jesus'ga. 25 Po nde rekote'varuhuro ojipe'ga pe, a'ero po ti ga ei nde ve nehẽ: Xaho tuhẽ ji rupi juiz'ga pyri, e po ti ga nehẽ. Ga pe po ti ji ndete'varuhua mombe'ui nehẽ te'i ti ga nhandereaporog ita pe javo, e po ti ga nde ve nehẽ. Ga nde rerohorame juiz'ga pyri kotihĩ ti ere ga pe ga ma'ngoma'ngoga ga rupi egwovo. Ere ti ga pe: Nhande tuhẽ ti xanhimbovyvy na'ẽ. A'ea ti ere ga pe. Po ti nde

Mateus 5:26 11 Mateus 5:37 nerema'ngoma'ngogi ga pehea rupi nehẽ, a'ero po ti ga nde rerohoahyi juiz'ga pyri. A'ero po ti juiz'ga nde mondoukari guarda'ga pe nehẽ. Guarda'ga po ti nde mongi cadeia pype nehẽ. 26 Imombe'ukatuavo ji ei nde ve: A'ea pype po ti nde pytai nehẽ. Nde imondokatupave'ymame ikwepykava, a'ero po ti guarda'ga nanerenohema'javi nehẽ, ei Jesus'ga imombe'gwovo g a pe. Taperekoi ti penhimbireko'g arũive'g a, ei Jesus'ga 27 Pekwaha pe nhaneramonhava'ea mog itagwera, ei Jesus'ga. Taperekoi ti penhimbireko'g arũive'g a. A'ea nhaneramonhava'ea mog itagwera i'ei, ei Jesus'ga. 28 Jihi reki a'e pe me: Kiroki ga hẽa repiaguhu hẽa rerekopotaheteavo gareaporog ita ite'varuhu. A'ereki hẽa garembirekohẽa rũi. Ga hẽa rerekorame Tupana'ga ei a'ea ko ite'varuhu javo. Na jitehe Tupana'ga ei ite'varuhu javo ga hẽa potaruhurame. 29 Po ejeakwara pyvõ ejohukoty rũi nde rekote'varuhui, a'ero ti ehekyi ejeakwara imomboa nahã imombiga ejekote'varuhua! ei Jesus'ga. Tiruahũ ti nde ve ndereakwara mombora nehẽ. Po imombore'yma nde neremombigi ejekote'varuhua, a'ero po ti koji'i tiruahũ nde ve nehẽ Tupana'ga nde momborame hahyva'ea ruvihava pype nde rekote'varuhuro g waramo. A'ero ji ei nde ve: Koji'i pyry nde imomborame ejeakwara ejekote'varuhua mombiga, ei Jesus'ga g ambote'varuhua mombora pe javo. Nderekote'varuhua pigame po ti Tupana'ga nanemombora'javi hahyva'ea ruvihava pype nehẽ, ei Jesus'ga. 30 Po epoa pyvõ ejohukoty rũi nde rekote'varuhui, a'ero ti ehaygwe'ro epoa ejihugwi imomboa nahã imombiga ejekote'varuhua! ei Jesus'ga. Tiruahũ ti nde ve ndepoa mombora nehẽ. Po imombore'yma nde neremombigi ejekote'varuhua, a'ero po ti koji'i tiruahũ nde ve nehẽ Tupana'ga nde momborame hahyva'ea ruvihava pype nde rekote'varuhuro g waramo. A'ero ji ei nde ve: Koji'i pyry nde imomborame epoa ejekote'varuhua mombiga, ei Jesus'ga g ambote'varuhua mombora pe javo. Nderekote'varuhua pigame po ti Tupana'ga nanemombora'javi hahyva'ea ruvihava pype nehẽ, ei Jesus'ga. Ahepohira hembirekoa hugwi (Mateus 19.3-9; Marcos 10.2-12; Lucas 16.18) 31 Nhaneramonhava'ea mog itagwera e'i: Kiroki ga opohi g wembirekohẽa hugwi a'ea ti ga tokwatija na'ẽ imondovo hẽa pe aerẽ hẽa mondovo ojihugwi nehẽ. A'ea ahemog itagwera i'ei, ei Jesus'ga. 32 Jihi reki a'e pe me: Opohi po ga g wembirekohẽa hugwi ojipe'ga hẽa rerekoro g waramo, ei Jesus'ga. Po ojipe'ga ndogwerohoi hẽa hẽarembireko'ga hugwi. Naname hẽarembireko'ga opohirame hẽa hugwi opohi tehe hẽa hugwi. Gapohitehea ndapyryvi Tupana'ga pe, ei Jesus'ga. Ga pohiteherame hẽa hugwi po ti hẽa ojipe'ga rerekopotari a'ero nehẽ, ei ga. Ga rerekorame hẽa ajuajuri a'ero. A'ereki hẽa hembireko jitehe jypyve'ga pavẽi, ei ga. Hẽarembirekoypy'ga reki ite'va hete a'ero, ei Jesus'ga. A'ereki ga hẽa mboajuajuruka opohitehero g waramo hẽa hugwi, ei ga. Tupana'ga ndopotari nanongara. Kiroki ga kirẽ gwereko hẽa gaha ite'varuhu. A'ereki ga gwereko garembirekohẽa. Tupana'ga ndopotari nanongara no, ei Jesus'ga. Tapehenoi ti pe'erame, ei Jesus'ga 33 Pekwaha tuhẽ pe nhaneramonhava'ea mog itagwera, ei Jesus'ga. Ymyahũ nhaneramonhava'ea mog itagwera i'ei: Pe'e po pe Tupana'ga renoina: Nahanahã po ti ji rekoi nehẽ. A'itituhẽva'ea pe kiro ji ei. Tupana'ga ji'ea renduvame ga ei ji ve a'itituhẽva'ea pe ga ei javo. Po a'ea pe ei, a'ero na tuhẽ ti peko Tupana'ga pe ndepiagame, e'i nhaneramonhava'ea mog itagwera, ei Jesus'ga. 34 Jihi reki a'e pe me: Tapehenoi ti Tupana'ga pe'erame nahã po ti ji rekoi nehẽ javo, ei ga. Na jitehe ti tapehenoi Tupana'ga apoa pe'erame a'ero po ti g a nhinhi'ig a reroviari nehẽ javo, ei ga. Tapehenoi ti yvaga a'ero. A'ereki a'ea ko Tupana'ga apykava nhanderuvete'ga apykava. Pe yvaga henonhame pe Tupana'ga renoi a'ero, ei ga. Nurã ti tapehenoi yvaga pe'erame nahanahã po ti ji rekoi nehẽ javo. 35 Tapehenoi ti yvya no. A'ereki yvya ko Tupana'ga pya nongava. Nurã ti tapehenoi yvya pe'erame nahanahã po ti ji rekoi nehẽ javo. Tapehenoi ti cidade de Jerusalém. A'ereki Jerusalém ko Tupana'ga cidade nhanderuvihavuhuhete'ga cidade. Nurã ti tapehenoi Jerusalém pe'erame nahanahã po ti ji rekoi nehẽ javo. 36 Tapehenoi ti penhiakag a. A'ereki tegwete pe me peji'ava mbotehava imotig a! Tegwete pe me peji'ava mbotehava imohuna no! Tupana'ga jate oapo pe'ava imotig a imohuna no, ei Jesus'ga. Nurã ti tapehenoi penhiakag a pe'erame nahanahã po ti ji rekoi nehẽ javo. 37 Po ti na pendekopotarame pe'ji ti: Nahã po ti ji rekoi nehẽ. A'ea jate ti pe'ji Tupana'ga renonhe'yma ga'apoa renonhe'yma no. Po ti na rũi pendekopotarame pe'ji ti: Ndakoi po ti ji na nehẽ. A'ea jate ti pe'ji Tupana'ga renonhe'yma ga'apoa renonhe'yma no. A'ereki ite'varuhuve'ga Diabo'ga pe mbo'e Tupana'ga renonha rehe mbatera renonha rehe no, ei Jesus'ga.

Mateus 5:38 12 Mateus 6:8 Terejipygi ti ga rehe, ei Jesus'ga (Lucas 6.29-30) 38 Pekwaha pe nhaneramonhava'ea mog itagwera, ei Jesus'ga. A'ea e'i: Po ojipe'ga hekyi ndereakwara, a'ero ti ehekyi gareakwara ejipyga. Po ojipe'ga nde kwari imbo'gwya neranha, a'ero ti embo'gwy garanha ejipyga. A'ea nhaneramonhava'ea mog itagwera i'ei, ei Jesus'ga. 39 Jihi reki a'e nde ve: Terejipygi ti ojipe'ga rehe ga rekote'varuhurame nde ve, ei Jesus'ga. Po ga kwari nderetyvapea rehe, a'ero ti ejirova ga pe tokwa ti ga ojipea rehe no javo, ei Jesus'ga. 40 Po ojipe'ga nde rerohoi juiz'ga pyri hekyjukapota ndecamisa nde hugwi ga ite'varuhu ji ve javo juiz'ga pe, a'ero ti a'ea ehekyi ejihugwi imondovo ga pe. Ehekyi ti ojipea imondovo ga pe no epaletó, ei Jesus'ga. 41 Po ojipe'ga ei nde ve: Eroho ti jiapoa ji ve pevo um quilômetro. Ga erame na nde ve um quilômetro rehemo'i ti eroho ga'apoa a'ero dois quilômetros. Nahã ti tandepyry ga pe, ei Jesus'ga. 42 Po ojipe'ga ei nde ve embuhu ti ji ve javo, a'ero ti emondo ga pe. Po ojipe'ga ei nde ve embuhu'rã ti ji ve javo, a'ero ti emondo'ã ga pe, ei Jesus'ga. Pearõ hete ti penhiarõe'ỹve'g a, ei Jesus'ga (Lucas 6.27-28, 32-36) 43 Pekwaha tuhẽ pe nhaneramonhava'ea mog itagwera, ei Jesus'ga. A'ea e'i: Pearõ hete ti penhiarõheteve'g a. Tapearõi ti penhiarõe'ỹve'g a. A'ea nhaneramonhava'ea mog itagwera i'ei, ei Jesus'ga. 44 Jihi reki a'e pe me: Pearõ hete ti penhiarõe'ỹve'g a, ei Jesus'ga. Po g a ndekote'varuhui pe me, a'ero ti penhi'ĩ Tupana'ga pe emombyry ti g a pe javo, ei Jesus'ga. 45 Nahã ti peko katu Tupana'ga ra'yramo yvagipeve'ga ra'yramo tiandepyry ti nhandejuvete'ga ja javo. A'ereki ga pyry hete okote'varuhuve'g a pe pyryve'g a pe no, ei Jesus'ga. Pyry hete ga g a pe oapoa japoi kwara japoi imomboruka g a pe. Ga pyry g a pe imongyrukari amana g a pe. Nahã ga g a nderekokatui okokatuve'g a okote'varuhuve'g a ndeheve, ei Jesus'ga. 46 Po penhiarõheteve'g a jate pe pearõ hete, a'ero Tupana'ga ei pe me: Pe okote'varuhuve'g a ja reki penhiarõheteve'g a aromo penhiarõe'ỹve'g a arõe'yma. Nahã ga ei pe me. A'ereki okote'varuhuve'g a kiroki g a omono'ono'og uhũ itambere'ia governo pe g a na jitehe oarõ oarõheteve'g a jate, ei Jesus'ga. 47 Po pe nhi'ig atui pejikotyve'g a pe jate pendoryndoryvamo g a ndehe, a'ero ojipe'g a hohe rũi pe ndekokatui reki. A'ereki Tupana'ga kwahave'ỹve'g a onhi'ig atu ojikotyve'g a pe jate gworygworyvamo g a ndehe no, ei Jesus'ga. 48 Pearõ hete ti g a nhaporemo penhiarõheteve'g a penhiarõe'ỹve'g a ndeheve. Nahã po ti pe ndekopyryvamo pejuvete'ga javijitehe yvagipeve'ga javijitehe nehẽ, ei Jesus'ga. Imondoteherame ti terekoi okokatu'ãve'g a ja, ei Jesus'ga Tape'ei ti pejiyvyteri pe: Nahanahã po ti ji 6 rekokatui jirekokatua repiuka ojipe'g a pe. A'ero po ti g a ji mbohetei nehẽ. A'ea ti tape'ei. Po pe ndekokatui tanhimbohete ti g a javo. Po pe ndekokatui a'ea rehe jate, a'ero po ti penduvete'ga yvagipeve'ga nomondoi pendekokatua kwepykava pe me nehẽ, ei Jesus'ga. 2 Nurã imondoteherame imbatere'ỹve'g a pe ti terekoi okokatu'ãve'g a ja. A'ereki ojatykahava pype g a omondo tehe imbatere'ỹve'g a pe cidade rapea rupi no. A'ereki pevo he'yjuhuve'g a ohooho jipi g a ndepiaga g a imondorame. A'ero g a ndepiagame g a g a mbohetei. G anemimbohetea jate ikwepykava okokatu'ãve'g a pe, a'e ji imombe'ukatuavo pe me, ei Jesus'ga. Tupana'ga po ti nombohetei okokatu'ãve'g a imondoe'yma g a pe g anemimondotehea kwepykava a'ero nehẽ, ei Jesus'ga. 3 Imondoteherame imbatere'ỹve'g a pe ti teremboukwahavi ojipe'g a pe a'ero. 4 Tokwahavyme ti g a. Nderuvete'ga reki gwepia pa neremimondonhimima. Ga tuhẽ po ti omondo neremimondotehea kwepykava nde ve nehẽ, ei Jesus'ga. Nahã ti pe'ji penhi'ig ame Tupana'ga pe, ei Jesus'ga (Lucas 11.2-4) 5 Tapekoi ti okokatu'ãve'g a ja penhi'ig ame Tupana'ga pe. A'ereki ikatu hete g a pe g a amame ojatykahava pype cidade rapea peahai pe no onhi'ig a Tupana'ga pe. A'ereki g a nhi'ig ame Tupana'ga pe he'yjuhuve'g a gwepia g a mboheteavo oko katu g a javo, ei Jesus'ga. G anemimbohetea jate oko ikwepykava okokatu'ãve'g a pe, a'e ji imombe'ukatuavo pe me, ei Jesus'ga. Tupana'ga po ti nombohetei okokatu'ãve'g a imondoe'yma g a pe g anhi'ig a kwepykava a'ero nehẽ, ei Jesus'ga. 6 Ndehe reki, enhi'ig ame Tupana'ga pe, nde tehe ti eho enhonga pe hyrua pype hovapytyma. Pevo ti enhi'ĩ nhimi ejuvete'ga pe Tupana'ga pe. Ga gwepia pa reki. A'ero po ti ga ikwahavi nenhi'inhimima ojive nehẽ. A'ero po ti ga imondoi nenhi'ig a kwepykava nde ve nehẽ, ei Jesus'ga. 7 Penhi'ig ame Tupana'ga pe ti tapenhi'inhi'ĩtehei, ei Jesus'ga. Tupana'ga kwahave'ỹve'g a ja rũi ti penhi'ĩ ga pe. A'ereki onhi'ig ame Tupana'garũiva'ea pe g wemimbohetehara pe g a onhi'imbukuhu jupe. A'ero po ti turi pyryva'ea nhande ve nehẽ, ei g a novĩa ikwahave'yma, ei Jesus'ga. 8 Tapekoi ti g a ja a'ero. A'ereki penduvete'ga okwaha pendekoa g wig wia ti g a togwereko javo. Peporanduva

Mateus 6:9 13 Mateus 6:25 renonde ga hugwi ga okwahavipe pe mbatere'ymame, ei Jesus'ga. 9 Marã po ti pe nhi'ig i Tupana'ga pe a'ero? Kiro ti ji imombe'ui pe me. Penhi'ig ame nhanderuvete'ga pe Tupana'ga pe nahã ti pe'ji ga pe: Apĩ, yvagipeva'ero nde ereko katu hete. Tanerenoig atu ti g a nhaporemo a'ero nde mboheteavo ga ko Tupanete'ga javo nde ve. 10 Herejo ti yvyakotyve'g a nduvihavuhuhetero ekovo. Nde nhi'ĩpo'ru g a yvagi pe okovo neremimbotarimova'ea rupi. Na jitehe kiro ti g a tanenhi'ĩpo'ru avo no yvya koty okovo neremimbotarimova'ea rupi. 11 Embuhuruka ti ore ve mbatera jipi toro'u ti a'ero. 12 Ore ndorokwahava'javi ojipe'g a ndekote'varuhua orojihe henonhe'yma. Na jitehe ti orerekote'varuhua emombo ore hugwi ikwahava'jave'yma henonhe'yma. 13 Satanás'ga ore mongo te'varuhu pota. Toremongote'varuhuukari ti ga pe. Ore poko ti toronhi'ĩpo'ruyme ti Satanás'ga orokoe'yma garemimbotarimova'ea rupi. A'ereki ndehe ko yvyakotyve'g a nduvihavuhuhetero ereko. Ndehe ndepopoaka. Nahã ti pe'ji penhi'ig ame Tupana'ga pe, ei Jesus'ga g a mbo'eavo. 14 Nahã ji pe mbo'ei tapekwahava'javi ti ojipe'g a ndekote'varuhua pejihe javo. Pe ikwahava'jave'ymame g andekote'varuhua pejihe henonha'jave'ymame po ti penduvete'ga omombo pendekote'varuhua pe hugwi ikwahava'jave'yma henonhe'yma nehẽ. 15 Po pe ikwahava'javi g andekote'varuhua pejihe henonha'java, a'ero po ti penduvete'ga nomombori pendekote'varuhua pe hugwi ikwahava'java nehẽ, ei Jesus'ga. Ti'uyme ti timbohete ti Tupana'ga javo, ei ahe 16 Pe'e po pe: Ti'uyme ti kiro timbohete ti Tupana'ga javo. A'ea po pe ei i'ue'yma. Nahã i'ue'ymame ti tapekoi okokatu'ãve'g a ja. A'ereki i'ue'ymame g a okoveveuhu'ã gwova rerekokatue'yma hahy nhande ve javo. Nahã g a ndekoi i'ue'ymame tokwaha ti ojipe'g a nhande i'ue'ymame javo. A'ereki g a e'i oyvyteri pe: Ikwahavame po ti g a nhande mbohetei g a oko katu Tupana'ga mboheteavo i'ue'yma javo. G anemimbohetea jate ikwepykava okokatu'ãve'g a pe, a'e ji imombe'ukatuavo pe me, ei Jesus'ga. Tupana'ga po ti nombohetei okokatu'ãve'g a imondoe'yma g a pe i'ue'yma kwepykava a'ero nehẽ, ei Jesus'ga. 17 Ndehe, tambohete ti Tupana'ga javo ndere'ui po nde. Po a'ea rehe nde ndere'ui, a'ero ti emongy nhandya e'ava rehe. Ejovahei ti no. 18 A'ero po ti ndiukwahavi ojipe'g a pe nde i'ue'ymame. Nderuvete'ga reki gwepia pa. A'ero po ti ga ikwahavi nde i'ue'ymame nehẽ. A'ero po ti ga imondoi i'ue'yma kwepykava nde ve nehẽ, ei Jesus'ga. Ikatuheteva'ea yvagi pe (Lucas 12.33-34) 19 Tapemono'ono'og uhũi ti pejive he'yjuhuva'ea ikatuva'ea avo yvya koty. A'ereki avo aryry'ia ombote'va aheapoa. Jypopo aheapoa avo no. Iporomive'g a uhuraha aheronga pe imima aheapoa avo no, ei Jesus'ga. 20 Pejiko ti Tupana'ga rehe pejikokatuavo pejikovo garemimbotarimova'ea rupi jate. Nahã po ti pe pemono'ono'og atu pejive ikatuheteva'ea yvagi pe nehẽ. Aryry'ia nombote'varuhui aheapoa yvagi pe. Nomombupugi aheapoa pevo no. Iporomive'g a ndohoi yvagi pe imima aheapoa, ei Jesus'ga. 21 Nurã ji ei pe me: Pejiko hete ti Tupana'ga rehe pejikokatuavo pejikovo garemimbotarimova'ea rupi jate. Po avo yvya koty peapoa uvame, a'ero yvyakotyva'ea rehe pe pemondo pejeaporog ita imohina jipi. Po yvagi pe peapoa uvame, a'ero yvagipeva'ea rehe pe pemondo pejeaporog ita imohina jipi, ei Jesus'ga. Ndereakwara ko lamparina ja nde ve, ei Jesus'ga. (Lucas 11.34-36) 22 Ndereakwara ko lamparina ja nde ve, ei Jesus'ga. Ndereakwakaturame po ti nde hepiakatui egwovo kojahua rupi ikwahava nehẽ. Na jitehe ndereaporog itakaturame ekovo pota Tupana'ga remimbotarimova'ea rupi po ti nde rekokatukwahavi nehẽ, ei Jesus'ga. 23 Ndereakwate'varuhurame po ti nde nderehepiagi egwovo ypytuna rupi ikwahave'yma nehẽ. Na jitehe ndereaporog itate'varuhurame ekopotare'yma Tupana'ga remimbotarimova'ea rupi po ti nde nderekokatukwahavi nehẽ, ei Jesus'ga. Ejeaporog ita katu ti a'ero. Po nde nandeaporog itakatui, a'ero po ti nde nderekokatukwahavi'i'i ekote'varuhuavo nehẽ! ei Jesus'ga g a pe. Tegwete ahe ve Tupana'ga arõhava ahe mbatera arõheterame (Lucas 16.13; 12.22-31) 24 Tiruahũ ahe poravykyrame mokonha'g a pe opojykahara'g a pe. Po ahe oporavyky mokonha'g a pe, a'ero po ahe ojipe'ga arõhetei ojipe'ga arõe'yma. Ovy'a hete po ahe onhimiarõve'ga rehe ojipe'ga koty ojirovage'yma. Na jitehe ahe nonhi'ĩpo'rukatui Tupana'ga ovy'aheterame itambere'ia rehe. Tupana'ga potaheterame ahe ndovy'ahetei itambere'ia rehe. Itambere'ia potaheterame ahe ndojirovagi Tupana'ga koty, ei Jesus'ga. 25 Nurã ji ei pe me: Tape'ag ataruhui ti mbatera rehe. Tape'ei ti: Maramarã po ti ji rekoi nehẽ? Gara po ti ji a'u nehẽ? Ahã po ti ji ve nehẽ. Gara po ti ji

Mateus 6:26 14 Mateus 7:11 amongi nehẽ? Aerẽ po ti jipira itoropavi nehẽ. Tape'ei ti nahã penhi'ag ataruhue'yma. Tapekouhui ti penhimbi'ua rehe, ei Jesus'ga. Tupana'ga pe apo. A'ero po ti ga imondoukari pe me mbatera nehẽ to'u ti g a javo. A'ereki Tupana'ga pe koji'i pyry pendekoa. Tapekouhui ti pejipira rehe. Oapo ga penda'oa. A'ero po ti ga imondoukari pepira pe me nehẽ. A'ereki Tupana'ga pe koji'i pyry penda'oa, ei Jesus'ga. 26 Pehepia ti gwyra'ia ikwahava. Notymi ojive gwyra'ia. Ndohetygi g wemityma i'gwovo a'ero. Nomono'og i mbatera opoitava ryrua pype aerẽ po ti ti'u javo. O'u reki gwyra'ia. A'ereki penduvete'ga yvagipeve'ga ouka jupe. Pe me ga ei: Koji'i ji rekohetei pe ndehe, ei Tupana'ga pe me. Nurã po ti ga imondoi pe me nehẽ no, ei Jesus'ga. 27 Pe'ag ataruhu po pe javo: Koji'i po ji nhimomboakari hamo. Um meio metro po ti ji nhimomboakara'javi nehẽ. Nahã po pe ei. Pe'ag ataruhu po pe a'ea rehe javo novĩa. Napenhimomboakara'javi tuhẽ po ti pe nehẽ, ei Jesus'ga. 28 Tape'ag ataruhui ti pejipira rehe no gara po ti amongi nehẽ javo. Pehepia ti yvoty'ria nhuhũ me. Henhui onhimomboaka onhimongyavo yvoty'ria. Ndoporavykyi ipyhyga i'gwovo. Ndoapoi opi'ria. 29 A'e ji pe me: Ymya aheruvihavuhuva'ea Salomãova'ea omongi tapy'ynhapipyryva jipi. Ikatu hete tuhẽ ahepipyryva onhimongyavo. Ahepipyryva hohe reki yvoty'ria ikatuhetero. 30 Tupana'ga ombokatu ipira nhungwavuhua pira okovo hehe. Nhungwavuhua horyory nhuhũ me kiro. Ko'emame ahe omombo nhungwavuhua tata pype tamohendy ti tata javo. Nombokwara'ari nhungwava. Koji'i Tupana'ga pe arõi imondoukari tapy'ynhapira pe me pemongi ti javo. Xunhi pe pejiko ga rehe! ei Jesus'ga. 31 Tape'ag ataruhui ti. Tape'ei ti: Gara po ti ti'u nehẽ? Gara po ti timongi nehẽ? A'ea rũi ti pe'ji. 32 A'ereki a'ea rehe nhaporemo judeus'g arũive'g a gentios'g a nhag ataruhu jipi kiroki g a ndojikogi Tupana'ga rehe. Tape'ag ataruhui ti hehe a'ero. A'ereki penduvete'ga yvagipeve'ga okwaha pe mbatere'ymame togwereko ti g a g wig wia nhaporemo javo, ei Jesus'ga. 33 Tupana'ga ko penduvihavuhuhetea. Pejirokwa ti pejikovo ganhi'ig a rupi gaha ko jiruvihavuhuhetea tuhẽ javo, ei Jesus'ga. Kiroki a'ea rehe Tupana'ga omondo gweaporog ita imohina a'ea rehe jitehe ti pemondo pejeaporog ita imohina no. Pe ndekorame na po ti Tupana'ga imbuhupavi mbatera pe me nehẽ togwereko paravuhu ti g a javo, ei Jesus'ga. 34 Nurã ti tape'ag ataruhui ko'emameva'ea rehe. Tape'ei ti: Marã po ti ji ve ko'emame? Tape'ei ti na. Ko'emame po ti Tupana'ga pe pokogi nehẽ no. Nane'ymi hekoi tiruahũva'ea ag wamo ko'emame jipi. Kirog we tape'ag ataruhui ti ko'emameva'ea rehe, ei Jesus'ga. Tape'epe'ei ti g a pe, ei Jesus'ga (Lucas 6.37-38, 41-42) Tape'epe'ei ti ojipe'g a pe: Nahanahã g a 7 okote'varuhu. Tape'euhui ti a'ea. A'ero po ti Tupana'ga nde'i a'ea pe me nehẽ, ei Jesus'ga. 2 Pe epe'erame ojipe'g a pe na jitehe po ti Tupana'ga eahyi pe me nehẽ. Pe imondorame hahyva'ea ojipe'g a pe na jitehe po ti Tupana'ga imondoi hahyva'ea pe me nehẽ, ei Jesus'ga. Pe ekaturame g a pe na jitehe po ti Tupana'ga e'i katu pe me nehẽ, ei Jesus'ga. 3 Ereko te'varuhu nde ejikotyve'ga pe. A'ero nde ei ga pe: Hay'iuhua oko ndereakwari pe, ere nde. Maranameuhũ nde euhui a'ea ga pe ndokokatui ga javo? Jihi a'e reki nde ve: Okyta reki oko ndereakwari pe! ei Jesus'ga. Nahã ji ei nde ve nde koji'i ereko te'varuhu ga hohe javo. Nde nderekwahavi reki ejekote'varuhua naerũ? ei Jesus'ga. 4 Maranameuhũ nde euhui ejikotyve'ga pe naerũ? Tere'ei ti ga pe a'ero: Na ji hekyi hay'iuhua ndereakwara hugwi. Tere'ei ti nahã okyta rekorame ejeakwari pe naerũ. 5 A'ereki nde nderehepiakatui ve hekyita gareakwara hugwi okyta pytarame ejeakwari pe. Okokatu'ãva'ea ko nde! A'ereki okyta rerekoe'ỹva'ea ja nde ere'e: Ji ndarekoi jireakwari pe, ere nde. Ehekyi na'ẽ ti okyta ejeakwara hugwi. A'ero po ti nde hepiakatui hekyita hay'iuhua gareakwara hugwi nehẽ, ei Jesus'ga ga pe. A'ea Jesus'ga ei epohi na'ẽ ti ete'varuhua hugwi kirẽ ga pokoga javo. 6 Kiroki Tupana'ga apoa pyryva'ea a'ea ti tapemondoi nhag watig a pe, ei Jesus'ga. Tapemondoi ti mbo'yra pérolas apopyra pyryva'ea porcos pe, ei Jesus'ga. A'ereki porcos ndokwahavi pyryva'ea nhag watig a pavẽi. Po ti pe imondoi jupe, a'ero po ti ipyrũpyrug i hehe, ei Jesus'ga. Ivaga pendovai po ti pe hu'ui nehẽ no. A'ea Jesus'ga ei g a pe tapemondoi Tupana'ga nhi'ig a imombe'gwove'ỹ Tupana'ga arõe'ỹve'g a pe javo. A'ereki g a ndokwahavi pyryva'ea. Tupana'ga pe ti peporandurandu, ei Jesus'ga (Lucas 11.9-13) 7 Penhi'ig ame Tupana'ga pe ti peporandurandu ga pe pejikovo. A'ero po ti Tupana'ga imondoukari pe me nehẽ. Pehekaeka ti tihepia ti javo. A'ero po ti pe hepiagi nehẽ. Pekwapekwa ti porta rehe pejikovo taho ti ji jurukwara rupi javo. A'ero po ti pe hoi hupi nehẽ, ei Jesus'ga. 8 A'ereki kiroki g a onhi'ĩ Tupana'ga pe ore poko javo g a pe nhaporemo Tupana'ga omondouka okovo imombyryva iporanduve'g a pe hekahara'g a pe okwaokwave'g a pe, ei Jesus'ga. 9 Po penda'yra'ga ei pe me embuhu ji ve pão javo, a'ero ita rũi po pe imondoi ga pe pejikovo garuvamo. 10 Po penda'yra'ga ei pe me embuhu ji ve pira javo, a'ero mboja rũi po pe imondoi ga pe, ei Jesus'ga. 11 Ite'varuhue'ỹva'ea ja po pe pekwaha